Eind oktober gingen 25 leden van het Nederlandse Mobility Mentoring® netwerk naar Boston. Een week lang leerden zij van elkaar en van de ervaringen van de social work-organisatie EMPath (dé organisatie achter Mobility Mentoring®). Op het tweedaagse congres ‘Disrupting Poverty’ kregen zij bovendien de laatste wetenschappelijke inzichten en strategieën voor de aanpak van armoede en schulden en andere sociale thema’s, zoals jeugdhulp of de tweedeling in de maatschappij. Want, zo was een veel gehoorde les, er is niet één strategie om mensen in het sociaal domein te helpen. Maar door gebruik te maken van wetenschappelijke inzichten en het delen van kennis, ervaringen en resultaten kunnen we samen wel zorgen voor een optimale doorontwikkeling.
De Amerikaanse social work-organisatie EMPath uit Boston ontwikkelde ruim tien jaar terug een veelbelovende nieuwe armoede-aanpak: Mobility Mentoring®. Zij baseerden die aanpak op inzichten uit de hersenwetenschap, onder meer het inzicht dat chronische stress invloed heeft op het gedrag van mensen. In oktober organiseerde EMPath een tweedaags congres in Boston. Waar wetenschappers, vanuit uiteenlopende disciplines, hun laatste onderzoeken, ideeën en innovaties deelden. Allemaal met één centrale vraag: hoe draagt deze kennis bij aan het doorbreken van de cyclus van armoede waarin gezinnen leven?
Van human services naar human development
Ook voor de ontwikkeling van het sociaal domein in Nederland kunnen deze inzichten uit de hersenwetenschap, psychologie, sociologie en economie van waarde zijn. Een groep van ambtenaren en sociale professionals van verschillende gemeenten en welzijnsorganisaties, die aan de slag zijn met de uitgangspunten van Mobility Mentoring®, bezochten daarom dit congres. Daaromheen organiseerde EMPath een programma speciaal voor de leden van het Mobility Mentoring® netwerk van over de hele wereld. “Als maatschappelijke organisatie is het noodzakelijk om de dienstverlening te transformeren van human services naar human development, benadrukt Beth Babcock (president, CEO EMPath) op deze netwerkdag. “Veel inzichten wijzen erop dat niet wat we weten het belangrijkste is. Belangrijker is hoe we leren en hoe we doorontwikkelen. Investeer dus in die ontwikkeling en in vaardigheden van mensen. Bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat mensen de veerkracht vinden om met tegenslagen om te gaan.”
Veel lezingen gingen over deze noodzakelijke ontwikkeling die wordt gevraagd van organisaties in het sociaal domein, het investeren in vaardigheden en bewustwording van sociale of psychologische processen. Bijvoorbeeld aannames die je doet of stereotypen die je hanteert. “Wees hier bewust van”, zegt Stephanie Brueck-Cassoli (director of curriculum and instruction EMPath). “Neem een stapje terug en reflecteer op je eigen aannames en wat er gebeurt in je hersenen. En houd hier rekening mee; zowel in coaching als je contact met de mensen binnen je organisatie.” Op het congres belichtten veel wetenschappers het vraagstuk ook vanuit maatschappelijk perspectief. Chuck Collins (director Program on Inequality, Institute of Policy Studies) sprak bijvoorbeeld over verhalen die ongelijkheid en armoede rechtvaardigen. “Armoede gaat niet alleen over geld. Het gaat over familiestabiliteit, financiële vaardigheden, sociaal kapitaal en educatie. Mensen uit gezinnen met een kleine portemonnee hebben meestal ook op deze vlakken minder kansen dan anderen. Het succes van mensen, of afwezigheid daarvan, wordt vaak verbonden aan de inzet en doorzettingsvermogen. Daarbij wordt onderschat hoeveel voorsprong mensen hebben die uit stabiele, rijkere gezinnen komen. Onderdeel van het doorbreken van de stereotypen rondom armoede is het erkennen en herkennen van die sociale voorsprong. Het is een mythe dat iedereen krijgt wat hij of zij verdient. Als dat je dominante verhaal blijft, gaat er niks veranderen.”
Er is niet één strategie
Regelmatig werd benadrukt dat er niet één strategie is om armoede of andere sociale vraagstukken aan te pakken. Diana Elliot (PhD Senior associate Urban Institute over Policies to lessen income inequality) deed onderzoek naar de werkzame elementen van diverse armoede-interventies in de Verenigde Staten. Haar advies was; erken de verschillen, zowel in uitdagingen als krachten van families in armoede. “Er is niet één aanpak, passend voor iedereen. Zoek een benadering waarin je continu kijkt naar de concrete drempels die dit gezin ervan weerhouden om vooruit te komen, en neem deze drempels weg. Hierbij is het ontzettend belangrijk om de samenwerking te zoeken met andere organisaties en als organisatie creatief te zijn in het vinden van oplossingen.”
Ook James Cairns (Center on the Developing Child van Harvard) benadrukt dat er niet één strategie is. Zij adviseren om jezelf steeds de volgende vragen te stellen: welke delen van de aanpak werken? Hoe werkt het dan? En voor wie werkt het wel en voor wie niet? En in welke context? Het is dan ook niet voor niets dat EMPath pleit voor een cyclus waarin er continu sprake is van uitwisseling; van resultaten, kennis en ervaringen. Door professionals die mensen in armoede begeleiden, door de mensen die begeleid worden, door het management en alle lagen van de organisatie.
Deel successen!
Ook het delen van succesverhalen is een belangrijk instrument. Mensen die het leven weer op de rit hebben dankzij Mobility Mentoring® treden bijvoorbeeld op als ambassadeur. Zoals Meshelle die anderen oproept hun verhaal te vertellen. “Deel je ervaringen. Alleen dan verandert er iets en zorg je ervoor dat anderen beter geholpen worden.” En de mentoren houden niet alleen uitgebreid hun resultaten bij voor de eigen ontwikkeling en de doorontwikkeling van de aanpak, maar delen hun successen ook met collega’s in infographics of op ‘bragging boards’. En bij EMPath worden de doelstellingen bijvoorbeeld niet door het management bepaald, maar door de professionals zelf; wat willen jullie behalen en wat hebben jullie dan nodig? “Wij professionals zijn de cheerleaders”, benadrukt een van de Amerikaanse mentoren. “Niet alleen van de deelnemers maar ook van onze eigen medewerkers. Want je kunt anderen alleen goed helpen als je ook goed voor jezelf en voor je collega’s zorgt.”
Meer lezen
In een reeks artikelen delen we graag de belangrijkste inzichten, ervaringen en lessen uit de Mobility Mentoring® studiereis in Boston:
- Vijf gouden tips van EMPath
- Waardevolle ervaringen van mentoren
- De vijf meest inspirerende uitspraken
- Bruikbare inzichten uit de wetenschap