De interesse in Mobility Mentoring® in Nederland groeit. Ook de gemeente Groningen sloot zich onlangs bij het netwerk aan. Zij wierpen zich de afgelopen jaren op als belangrijk vaandeldrager van gemeenten die zoeken naar meer regelruimte in het sociaal domein. “Die ruimte en een aanpak gericht op vertrouwen, maatwerk en regie zorgt ervoor dat we onze inwoners beter van dienst kunnen zijn met sociale kwesties”, concludeert de gemeente Groningen in hun magazine ‘Groningen Sociaal Innovatief’. De uitgangspunten van Mobility Mentoring® kunnen ook helpen bij de onderbouwing voor de ruimte die nodig is, bijvoorbeeld voor het leveren van maatwerk.
Ambtenaren worstelen vaak met wetgeving als zij hun inwoners willen helpen op het gebied van sociale zekerheid. Verschillende gemeenten zoeken dan ook regelmatig de ruimte in wetten en regels op, om te zorgen voor een optimale dienstverlening. De uitgangspunten van Mobility Mentoring® kunnen onderbouwing geven om die ruimte op te zoeken. De inzet van de Brug naar Zelfredzaamheid®, een van de centrale instrumenten van Mobility Mentoring®, kan het bijvoorbeeld makkelijker maken voor de professional om de inzet van maatwerk te beargumenteren en maakt het mogelijk om het verhaal van de klant centraal te stellen. Bijvoorbeeld als je samen met de cliënt het brug-assessment invult en je met die analyse de keuze onderbouwt om een sollicitatieverplichting uit te stellen omdat jullie eerst aan het sociaal netwerk of de gezondheid werken. Dit kan ook helpen bij het meenemen van collega’s en samenwerkingspartners in het gedachtegoed.
Bijstand is drijfzand
En een voorvechter van regelruimte in het College kan ook een bijdrage leveren aan het ‘oprekken’ van grenzen. Zo’n voorvechter vinden we in de nieuwe voorzitter van de sociale pijler van het G40 Stedennetwerk en wethouder in Groningen, Mattias Gijsbertsen. In het magazine ‘Groningen Sociaal Innovatief’ stelt de gemeente Groningen vooral de Participatiewet en de ondersteuning van bijstandsgerechtigden aan de kaak. Zo kan de huidige Participatiewet activering van mensen in de bijstand juist in de weg staan, vindt Gijsbertsen. “Bijstand is drijfzand. Wie er eenmaal in zit, komt er moeilijk weer uit.” Volgens de wethouder heeft dat alles te maken met een gebrek aan ruimte in de wet voor diversiteit in participatiedoelen en routes daarnaartoe. Ook zou de wet te veel nadruk leggen op wantrouwen en controle; “voorzichtig als ZZP’er aan de slag, om te bekijken of je idee levensvatbaar is? Dat kan niet, want je mag niets bijverdienen. Dit is in veel gevallen niet de manier om mensen te motiveren financieel onafhankelijk te worden. Het bestraffen van slecht gedrag staat centraal. Het is gebaseerd op wantrouwen, controles en het opsporen van fraude, terwijl de meeste mensen van goede wil zijn. Ze zijn murw geworden en bang iets te doen wat niet mag.”
Vertrouwen, regie en maatwerk
Het waren dit soort situaties die de aanleiding vormden voor de ontwikkeling van een nieuwe aanpak. ‘De Groninger aanpak’, waarin vertrouwen, maatwerk en regie van de klant over zijn of haar leven centraal staan. Het luisteren naar persoonlijke verhalen is daarin voor Gijsbertsen de eerste stap. “Wie is de persoon die ooit in de bijstand is geraakt? Wat is er aan de hand, wat is zijn achtergrond, welke opleiding heeft hij gehad? En wat wil hij of zij eigenlijk?”
Dit principe was ook de motivatie voor de gemeente om alle bijstandsgerechtigden waarmee het contact eerder was opgehouden, uit te nodigen voor een open gesprek. Die gesprekken stonden in het teken van persoonlijke aandacht en het zoeken naar werk- en participatiemogelijkheden op maat. Een ander voorbeeld van de Groninger aanpak is het project ‘Bijstand op maat’ – een experiment waarbij de effecten van het schrappen van bepaalde regels, verbonden aan de bijstand, werden bekeken. Ook de keuze voor Mobility Mentoring® is een belangrijke stap op de nieuwe ingeslagen weg. De uitkomsten van sommige projecten laten nog even op zich wachten. En de aanpassing van de Participatiewet lost volgens Gijsbertsen het probleem pas echt op. Toch zijn er ook al hoopvolle signalen dat de Groninger aanpak zich uitbetaalt, zowel in materiële als in immateriële zin.
Magazine over de transformatie in het sociaal domein
Niet alleen Groningen strijdt voor meer regelruimte. Ook andere gemeenten waren hier de afgelopen jaren mee bezig naar aanleiding van de decentralisaties in het sociaal domein. “Vraag om (regel)ruimte en investeer in preventie en maatwerk” is dan ook een belangrijke tip die de voormalige wethouders in het sociaal domein meegeven aan de nieuwe coalities.
Meer weten over hun ervaringen en kijk op de transformatie in het sociaal domein? Lees dan het magazine De beweging naar de voorkant.